De heimelijke tribune
Op de zolder van een huis in de Spartastraat kijken joden, nadat ze een stadionverbod kregen, naar …
De heimelijke tribune:
Ik ben opgegroeid in Spangen en we woonden op de hoek van de Spartastraat en de Coornhertstraat 1b. Het was een hoekhuis en er waren veel ramen. Als Sparta een thuiswedstrijd speelde mochten wij niet buiten spelen vanwege de drukte. Trams, auto's, bereden politie en het publiek dat maar één doel voor ogen had: Sparta! Als kinderen zaten wij dan voor de ramen en hielden ons bezig met het tellen van de bolhoeden, bekenden en hoeveel er door de haast in de paardenpoep trapten. Vooral dat laatste vonden we het leukst. In de rust werden er op de stoep palen geplaatst in de putjes. Daardoor werden dikke touwen gespannen. Daartussen werd het publiek na afloop opgesteld om in de tram te stappen. De sfeer van destijds zal mij altijd bijblijven. Mijn ouders zaten ook voor het raam, plaats genoeg. De vier meisjes keken beneden en de drie jongens op zolder, want daaruit was een groot gedeelte van het veld te overzien. In elk geval één doel en één hoekvlag. Op een zondag viel het op, dat een paar heren steeds heen en weer liepen en naar onze zolder keken, maar daar werd verder geen aandacht aan geschonken. Maar woensdagmiddag daarna werd er gebeld. Een heer vroeg of hij een van de ouders kon spreken. Mijn moeder kwam aan de deur. Ik geloof dat mijn moeder meteen de heer herkende die zondags ervoor had lopen kijken en ze begreep meteen waarvoor hij kwam. Ik hoorde haar nog vragen, of eigenlijk vaststellen: "Is u Israëliet?". "Ja, ik ben Jacobs", stelde de bewuste heer zich voor. Ik geloof dat er toen van beide zijden vertrouwen was, want mijn moeder liet de heer Jacobs binnen. Na wat heen en weer gepraat kwam toen de vraag of hij met zijn zoontje Sallie, op onze zolder naar de wedstrijden mocht kijken. Het Spartastadion was inmiddels verboden voor Joden. Ze zijn naar de zolder gegaan en de heer Jacobs zag dat er een groot deel van het veld in beeld kwam. Zo is het begonnen. De heer Jacobs bracht met toestemming van mijn ouders nog wat lotgenoten mee. Van sommigen weet ik de namen nog: De Haan, Stad, Cobe en een vriendje van Sallie: Joop van Vlies. Omdat het dringen werd voor de zolderramen bouwde mijn Vader een soort tribune voor elk raam (die werd later door Joop van Vlies 'mijn eretribune' genoemd) zodat men over elkaar heen kon kijken en toch redelijk de wedstrijd kon volgen. Werd er bij Sparta een goal gemaakt voor Sparta natuurlijk, dan werden op de zolder ook de tribunes 'afgebroken'! De heer Jacobs had een beetje de leiding over wat zich op zolder afspeelde, want op den duur kwamen er steeds meer mensen bij, die wij bijna nooit zagen. De mensen die kwamen moesten 3 hoog. Eerst over onze trap, dan die van de buren, die ook op de hoogte waren en het goed vonden, dan de zoldertrap. Ook is er op een zondag een razzia geweest. Vòòr het einde van de wedstrijd werden alle uitgangen hermetisch afgesloten en werd het stadion omsingeld door de Duitsers. er werden toen veel mannen opgepakt onder wie ook veel Joden. Dat zagen onze 'kijkers' boven. Ze zijn gebleven tot alles weer rustig was en toen één voor één met tussenpozen weggegaan. In het begin droegen de Joden nog geen ster, maar dat werd later verplicht. Dat gaf problemen, maar die zijn er om opgelost te worden. Heer Jacobs, die altijd bijtijds als eerste was 'regelde' de buitendeur. Afgesproken was, dat de mensen om de beurt met tussenpozen naar boven gingen. De voordeur werd op een kier gezet, zodat niemand voor de deur hoefde te staan. Op den duur wisten we niet hoeveel mensen er op zolder stonden te kijken. Later hoorde ik, dat er soms wel twintig waren. Zo stil als ze gekomen waren, gingen ze ook weer weg. Maar later werd het stiller en stiller. Dan wist meneer Jacobs dat er weer mensen waren weggevoerd en hij vertelde dat zijn vrouw zo vreselijk nerveus en angstig was. Mijn Moeder besloot op een dag naar haar toe te gaan. Om haar wat te troosten en moed in te spreken. Het toeval wilde, terwijl zij daar was, dat er een aangetekend stuk werd bezorgd, met het bevel zich te melden. Ontdaan kwam mijn Moeder thuis. Die mensen hebben hun eigen doodvonnis getekend, huilde ze. De heer Jacobs en zijn vrouw hadden mijn Moeder nog aangeboden om wat mee te nemen wat we konden gebruiken, want we hadden immers een groot gezin. Mijn moeder heeft dat geweigerd met de woorden: "U komt vast weer terug". Ze wist wel beter. Er kwam niemand meer op zolder. Een tijdje later kwam van de heer Jacobs een briefkaart uit Westerbork, maar ik weet niet wat daar op stond. In 1943 waren nagenoeg alle Joden weggevoerd. De tribunes zijn in de hongerwinter in het fornuis opgestookt evenals het houten hek dat vroeger rond het Spartastadion stond. Nog later lag het hele voetbal stil. Nadien hebben we nooit meer iets van iemand gehoord. In 1990 kreeg ik contact met Joop van Vlies. Via Radio Rijnmond maakte hij, meen ik, voor een school een soort verslag over 'zijn eretribune'. Samen hebben we toen een gesprek gehad over die periode en Joop van Vlies was de enige overlevende (vriendje Sallie) die op onze zolder keek. Dat filmpje moest volgens Joop in het Oorlogsmuseum zijn in het archief. Jaren later heb ik hem nog eens ontmoet. Toen heeft bovenstaand verhaal in het Rotterdams Dagblad gestaan. Kort daarna is Joop van Vlies overleden.
Op de zolder van een huis in de Spartastraat kijken joden, nadat ze een stadionverbod kregen, naar Spartawedstrijden.
details
- Inventarisnummer
- V1
- Trefwoorden
- bezetting getuigenis joden jodenvervolging Sparta Tribune voetbal wedstrijd Westerbork
- Namen
- Dhr. Jacobs Joop van Vlies Riet van Deursen
- Datum/periode object
- 2010
- Gebeurtenis
- 1941-1942
- Plaatsen
- Coornhertstraat Spangen spartastraat Westerbork
- Thema's
- Vervolging
- Datum of periode
- Jan 1, 1941 Jan 1, 1942