Dagboek vanaf 1 Sept 1944.

Op 10 mei 1940 brak nog onverwacht voor ons de oorlog uit. Wel waren wij in September 1939 begonnen te hamsteren en onze textielvoorraden sterk aan te vullen, maar zooals ’t gewoonlijk gaat, wij letten niet voldoende op de voorteekenen; werden weer zorgeloos, hadden spijt van onze grote voorraden textiel en in Januari 1940, begonnen wij onze gehamsterde voorraad levensmiddelen weer op te gebruiken.

Zoodra de oorlog uitbrak begon reeds de run op koffie, thee, cacao, slaolie als voornaamste artikelen, daarnaast ook zeep en toiletzeep. De verkoop in de zaken liep vanzelf; echter al spoedig bleek dat de voorraad vlugger werd verkocht dan aangevuld. Vanzelf moesten wij toen overgaan tot een distributie. In het 2ejaar van den oorlog liepen de prijzen van diverse buitenlandsche artikelen geweldig op vooral de Japanse goederen b.v. perlemoeren knopen, kammen, tandenborstels, celluloid artikelen gummi broekjes gummi zeiltjes, zijden gewatteerde k’dekens en jekkertjes D’peignoirs enz. Ook zeemleder, sponzen vooral ’t eerste.

Nog werden schaarsch de artikelen peper, notemuskaat enz. Dan verdiende de aandacht van aankoop van ham en vleesch in blik, sardines, groeten in blik enz. enz. Genotsartikelen zooals sigaren, tabak, shag, cigaretten, chocolade reepen, alle soorten drank & wijnen.

Toen de oorlog in het 5ejaar was, begin 1944,  kwam er een nypend gebrek vóóral aan luiers. Verder lakens, slopen ,baddoeken, huishouddoeken, tafelgoed, wollen dekens. Knotten wol waren al veel vroeger schaarsch en duur geworden. De ruilhandel kwam in hooge bloei: bv. Kolen worden met aardappelen geruild enz. De prijzen liepen geweldig op: een broodbon van 1000 gram koste 16.50, boter 60.- pond, aardappelen 150-250 per mud, kaas 18 à 20, suiker 40 gr. BK tabak 15,- , 50gr inlansche 7.50,  sigaren liepen op tot 700 stuk, sigaretten groene Consi 15,- pakje. Op ’t laatst is er met geld niets meer te beginnen. De mensen willen wel ruilen maar niet verkopen. ’t Geld heeft geen waarde.

Een moderne oorlog duurt lang! Koopt zooveel mogelijk in je eigen vak. Natuurlijk vooral textiel. Verkoopniet te vlug. Geef een zeker aantal artikelen in de verkoop en wanneer die verkocht zijn dàn stop. Je voorkomt hiermee ’t opkoopen. Als de oorlog lang duurt, zooals nu, en de levensmiddelen worden schaarsch en je … moet aangevuld worden, zorg dan dat je buiten de zaak in je privé huis een beduidend aantal artikelen hebt om te ruilen. Vóóral luiers, tafelgoed, badgoed, lijfgoeds ,kleren. Daarbij zeep, garens, wol, elastic (directoirs), jarretelles, sokophouders enz enz.

 

Vrijdag 1 Sept. 1944
De geallieerde troepen trokken met groot elan door Frankrijk en België de Duitschers weken overal terug. De lucht was vol geruchten. De stemming onder het publiek zenuwachtig.

Dinsdag 5 Sept. 1944 Genaamd de Dolle Dinsdag.
Reeds vroeg ‘smorgens deden de dolste geruchten de ronde. De Engelschen waren reeds in Dordrecht; later in de ochtend in Barendrecht. Ze stonden zóó voor R’dam. Wij begonnen reeds oranje linten en kransjes en speldjes uit te deelen. Om 11 uur kwam een mijner mensen de Heer A.B.: deze was op het laatst zóó enthousiast dat hij besloot met de tram naar Rotterdam te trekken en de intocht van de geall.troepen mee te maken. Om circa 1 uur ging plotseling ’t gerucht dat Duitschland gecapituleerd had. Aan de overkant van de singel zagen wij de eerste vlaggen verschijnen. Wij staken toen direct onze oranje vlag uit. Een dikke Beiersche officier stond vlak voor ons huis ’t geval aan te zien. Hij werd rood van toorn en had ’t over die Verrückte Holländer! Plotseling verdwenen de vlaggen wêer. Wij waren ineens ontnuchterd.

Vrijdag 8 Sept. 1944
De dolle Dinsdag heeft toch veel goeds gebracht. Alle NSBs gingen op de loop. Heel veel Duitsche burgers trokken weg.

Zaterdag 23 Sept.
De afgelopen weken waren saai: de terugslag was tè hard aangekomen. Iedereen was moedeloos. Vandaag ontvingen wij een brief uit Breda van Willy waarin zij haar nieuwe baby aankondigde: natuurlijk waren wij zeer verheugd.

Maandag 16 oct.
Ontvingen wij een brief van Mary tevens haar laatste. Daarin kondigde ook wij aan dat zij haar 1ebaby verwachtte. Hoera.

Woendag 1 nov.
Heden ontvingen wij een brief van Willy dat tevens haar laatste bleek. De brief was gedateerd 20 Oct.
Inmiddels ging ’t gerucht over de bevrijding van Breda. Wij hadden op 27 Oct. aan Willy nog een grote brief geschreven, tevens een felicitatie met de verjaardag van Leo op 2/11.

Vrijdag 10 November
Heden begon in de voorsteden van R’dam een grote razzia op mannen van 17-40 jaar.
Reeds ’s morgens half 8 kregen wij bezoek van Duitsche valschermjagers die ons aankondigden dat aanwezige mannen zich binnen het uur voor hun huis moesten opstellen mèt hun bagage.

Zaterdag 11 Nov.
Begon de razzia ook in Rotterdam. Alle wegen waren afgesloten. De tram reed niet uit. Straten & pleinen werden met mitrailleurs afgezet.

Zondag 12 Nov.
Toen wij ’s morgens om half 12 uit de kerk kwamen kwam uit R’dam een heel convooi mannen op weg naar Waddinxveen. T was om te huilen. Zéér slecht wêer, de regen was niet van de lucht. Plotseling werden wij aangeroepen door Jan Kavelaars, wij keken toen uit naar Miel maar konden hem niet ontdekken. Toen wij thuis waren kregen wij bericht van den Heer v V. dat hij Miel uit de troep bevrijd had. Jan wilde niet. Hij ging liever met de mannen verder. Ook Rie T. was thuis gebleven z.g. ondergedoken. In totaal zijn ongeveer 50.000 man uit R’dam en voorsteden weggevoerd. Behalve de colonnes die naar Utrecht en verder moesten loopen werden heel velen in lichters geladen, waar zij staande en in stroomenden regen de reis moesten meemaken. Velen zijn onderweg bezweken.

Dinsdag 14 nov.
Heden ontvingen wij onzen brief aan Willy geschreven op 27/10 retour met een stempel “onbereikbaar”, retour afzender. Ook hoorden wij dat B.O.Z. bevrijd was. Op 27 Oct. ’s middags half 5 verschenen de geall. troepen op de Markt. Wat zal dat een vreugd geweest zijn. Zouden Mary & Ton de intocht gezien hebben? Wat missen wij nu de kinderen uit Breda en B.O.Z.! Juist nu, met de wetenschap van de intieme gebeurtenissen hadden wij ze zoo graag bezocht!

Maandag 27 Nov.
Zaterdag 25 nov. ben ik voor ’t eerst nà 15 Juli naar de zaak gegaan. Ik was 3 maanden ziek: zware bronchitis. Dit zal voorlopig ook de laatste keer zijn geweest want morgen Dinsdag rijdt de tram niet meer. Ook komen wij zonder gas te zitten. Reeds eerder was de toevoer van Elec licht sterk bezuinigd. Wij hadden nog licht van ‘s morgens 5 uur- 8 uur. Daarna van 5 uur tot half 10 ‘s avonds. Reeds lang moesten wij om  8 uur binnen zijn: dus avondbezoek was uitgesloten. Wij zaten ’s avonds met ons drieën in de huiskamer no 3 was Jane. Om half 10 staken wij kaarsen of een petroleumlamp aan en gingen circa 10 uur naar bed. In R’dam is momenteel géén licht meer.

Donderdag 30/11
Wij hier in H’berg zijn bevoorrecht: wij hebben nù den heelen dag licht omdat hier overal de Duitschers inkwartiering hebben gekregen. Toch hoorden wij dat dezer dagen bij diegenen die géén inkwartiering hebben, de stoppen worden weggehaald. Ook wij vallen hieronder!
De armoede onder de bevolking wordt met den dag groter. Geen aardappelen, geen groenten, uren in de rij staan: de mensen maken dagreizen om aan eenige kilo’s aardappelen te komen. Kolen is op. De mensen zitten zonder vuur. Nu begint men bomen te rooien. ’t Is een treurig gezicht. Zelf moeten wij alle oude rommel ophakken om aan aanmaakhout te komen. Goddank hebben wij nog kolen. Reeds weken zijn de D. bezig de havens op te blazen: ’t is een naargeestig gehoor. Bij honderden huizen zijn alle ruiten gesprongen, en glas is er niet.

Gisteren bombardeerden de Engelschen verschillen doelen in R’dam: natuurlijk werden vele huizen weer verwoest, ook veel gewonden & dooden. Moeder en ik waren juist in ’t dorp. Wij vluchten in een particulier huis: de slagen waren vreeselijk vlak bij ons op de Helleniussingel werd de oudste zoon van Bas door een scherf getroffen. ’s Avonds overleden.

Wij hoorden dat verscheidene broodkarren werden geplunderd: hierop is de doodstraf gesteld: of ’t veel zal helpen? De nood stijgt met den dag.

Vrijdag 1 Dec.
’t Broodrantsoen wordt verminderd tot 1000 gr pw. Later wordt ’t nog veel minder: wij krijgen dan in de plaats suikerbieten. Reeds eerder heb ik vermeld de hoge prijzen van zwarte levensmiddelen: een ei kost nu 2.00: àls ze te krijgen zijn!

Zondag 3 Dec.
Vandaag voor ’t eerst geen jenever meer: kans om nog iets te krijgen bestaat niet meer. Deze laatste opkikker is ons nu ontnomen. Enfin als wij nog maar te eten hebben; dat is van meer gewicht.

Dinsdag 5 Dec.
Heden S. Nicolaas avond. Vanmiddag om 4 uur kwam toch St. Nicolaas met zwarte Piet een bezoek afsteken bij Netty. ’t Was vreeselijk aardig. De avond was natuurlijk saai. De bomen in de W. Nagellaan zijn nu alle gerooid ze beginnen nu op onze singel. Jammer.
’t Najaar van 1944 is een der natste sedert 1864 dus 80 jaar geleden. De oorlogvoering wordt natuurlijk reusachtig belemmerd. Heele streken hier in de omgeving zijn onder water gezet. Vanaf september hebben wij bijna doorloopend regen gehad.

Vandaag Donderdag 7 Dec. regen en nog eens regen. ‘tis gewoon hopeloos.
Ik moet nog een bijzonderheid vermelden: vorige week kwam de bakker: deze vroeg bij iedere klant 1 aardappel!!

Zondag 16 December
De dagen gaan zonder enige sensatie voorbij. ’t Weder is steeds somber & regenachtig behoudens een enkele dragelijke dag! ’t Is of alles samenspant in deze hopeloze tijd. Voor d meeste mensen is nu echt de hongersnood begonnen. De legio geruchten die de rondte doen, laat ik maar onvermeld.
Van de week kreeg ik een brief van Bekker uit den Haag waarin hij klaagde, dat hij van alle nieuws verstoten was, niemand meer op bezoek kreeg, niet meer naar R’dam kon komen, kortom een hele klaagbrief. Ik kon niet beter antwoorden dat ook wij geisoleerd zaten: geen tram meer, dus gedwongen thuis te blijven. Alléén hoor ik meer nieuws. In Plaswijck komen wij nog elke middag samen: hoewel vorige week begonnen is met Dinsdag, Woensdag & Donderdag totaal te sluiten vanwege de kolen. Onze biljartavond is allang weg.
Ik informeer maar steeds of er geen koeriers zijn die brieven willen meenemen naar Brabant. Wij zouden onze kinderen zoo graag iets van ons laten horen. Wij krijgen nu dagelijks 2 kinderen bij ons ten eten. Wij hopen dit nog lang te kunnen volhouden. De conversatie draait nu heelemaal om levensmiddelen, met aardappelen is ’t erg! Miel Kavelaars is gister den helen middag den boer op geweest: hij kwam met 3 groene kolen terug. 
Ik hoorde dat lucifers 7.50 per pak kosten: dat wordt een duur vlammetje. Ik kan van fl. 20,- een carbidlamp kopen : ik denk dat ik ’t maar doe; als ik nu nog carbid kan krijgen; is dat ook weer voor mekaar.
Wij hoorden gisteren dat Tante Dina in het ziekenhuis ligt: Geen sprake van dat wij haar bezoeken kunnen. Wij laten een brief en een doos appelen bezorgen!
Ik rook nu al een heele tijd inlandse tabak. ’t Is dat je roken wil, maar ’t is vuiligheid. Vandaag vroeg wij iemand een pond suiker. Hij wilde daarvoor geven 3 sigaren ik ging er niet op in.

21 Dec. 1944
Heden Netty’s verjaardag. De vijfde in oorlogstijd. ’t Was natuurlijk een kalme en vooral magere verjaardag: alle dingen die vroeger zoo’n dag opvroolijkten zijn verdwenen.
Wij kochten voor onze kleinkinderen een kerstboompje, misschien 1 meter hoog fl. 15,- Tim’s grootste zorg is het eten: hij sjouwt, hij doet, schermt met onze firma naam en wordt begroet als de lapjeskoopman. Gisteren kwam hij maar eventjes met een vracht aan 35 kilo tarwe op zijn fiets thuis. Ik probeerde nog de koffer even op te lichten maar kreeg geen kans. De Duitschers zijn in het offensief, zoo wordt de tijd van onze bevrijding steeds meer verschoven. Wij ontvingen van dikke Piet uit den Haag (17/12) een brief waarin hij schreef: “Wij hebben nu al sinds 3 weken geen aardappel gezien laat staan gegeten en eten nu al sinds al die dagen alleen witte of rode kool met surrogaatjus. Wij vergaan van den honger---. Wij zijn door de kolen heen en stoken nu ons kacheltje met wat hout, tot ook dàt op is en zitten dan in de kou…” 
Dat wij ook rare dingen kunnen beleven ben ik een voorbeeld van. Vanmorgen was ik met Bosman gaan biljarten in Plaswijck. Op de terugweg naar huis, sta ik al mijn zakken na te zoeken naar mijn pijp. Plots klopt iemand mij op den rug en vraagt waar ik naar zoek? Ik zeg mijn pijp: en die heb je in je mond!! (seniele aftakeling)
Aan de zaak lag voor 3 duizend gulden aan goederen van Homobonus voor leden die niet te bereiken waren. Gister alles in beslag genomen. HB had ’t beter onder de Rotterdammers kunnen verdeelen!

Zaterdag 23 Dec. 1944
Heden is eindelijk ’t weer omgeslagen: wij krijgen vorst.

Dinsdag 26 Dec.
Met 1eKerstdag hebben wij de oude traditie zoo goed mogelijk voortgezet: ’s avonds tevoren waren Piet en Ans reeds aangekomen: moesten natuurlijk vóór 6 uur binnen zijn.
Dus morgens na de kerk een feestelijk ontbijt: ’t haalde niet in de verte bij vroeger maar ’t smaakte buitengewoon. Wij hebben ons al zooveel ontzegd! Ook Felix was aanwezig enonze Frans met een logé. Van onze dochters en hun mannen niemand. Netty kon niet weg en Breda en BOZ onbereikbaar. Met het oog op Netty & Tim die om 6 uur weer naar huis moesten, begon ’t diner om 3 uur. Moeder had er weer fijn voor gezorgd: soep, gevulde pannekoeken, gebraden haas met groenten, aardappelen, appelmoes en compôte. Prima Prima.
Piet & Ans en Felix bleven bij ons logeren.
Vandaag 2eKerstdag diner bij Netty: dezelfde mensen. ’t Was meer dan kostelijk alleen was ’t jammer dat wij allen om 6 uur weg moesten.

 

Dinsdag 2 Jan 1945
Oudejaarsavond is bij ons gevierd: tegen 6 uur ‘s avonds kwamen de gasten binnen. Netty & Tim, Ans, Piet, Felix. Wij waren met Frans & logé. Wij hadden aardige films gehuurd om de lange avond wat te breken.
Om half 12 aan tafel daarna heeft ’t samenzijn nog tot half 5 geduurd. Moeder en ik gingen om 3 uur naar bed.
Op Nieuwjaarsdag gezellig bij elkaar gebleven, natuurlijk zonder Netty & Tim. Deze kwamen echter om 12 uur met hun kinderen Nieuwjaar wensen.
Zoo is dan ’t nieuwe jaar weder begonnen, nog steeds in bezet gebied. De plunderingen gaan steeds voort. ’t Grootste deel der voeding wordt weggesleept. Van textiel blijft niets over.
Nu alweer een bevel voor mannen van 16-40 jaar om zich te melden. Naar wij vernemen heeft onze regeering alle ambtenaren verboden hieraan mede te werken.

Woensdag 3 Jan. ‘45
’t weder is weer omgeslagen:koud en regenachtig.
Heden werd ons aangeboden 10 mud anthraciet à 120,- per mud. Een brood kost 20,- ’t vragen naar brood aan de deur wordt met den dag erger. Jammer genoeg is ’t niet vol te houden. Goddank hebben wij vandaag wt aanmaakhout gekregen. Wij zaten er reuze om verlegen.

Donderdag 18 Jan ‘45
In de laatste dagen was de lucht weer vòl geruchten. Dit was een heele tijd niet gebeurd: ’t bewijst dat er iets byzonders gaande is. Tiel, Culemborg, Werkendam, Gorcum zijn zoo de plaatsen die steeds genoemd worden. Maandag 15 Jan begonnen de Russen hun grote offensief in het oosten met 150 divisies.In no time waren Warschau en later Krakau veroverd en lag de weg naar het rijke mijngebied Silezië open.
De razzia’s zijn weer aan de gang; tevens gappen ze alles wat van hun gading is, natuurlijk fietsen en ook electrische toestellen.
De moffen worden zenuwachtig. Ik ben hoopvol gestemd. Ik heb met iemand voor 100,- gewed dat wij bevrijd zullen zijn binnen 3 weken of 6 weken of 8 weken maar in ieder geval vóór 1 Mei; ’t mooiste was dat degenen met wien ik wedde nog blij zou zijn als hij ’t verloor! Met geld is niet veel meer te bereiken. Als je levensmiddelen wilt kopen moet je een ruilobject in handen hebben.
1 mud tarwe wordt getaxeerd op 1200 à 1600 gulden, cigaretten Consi kosten 35,- per pakje. Roomboter is al in geen weken te krijgen. Er wordt hard gebrek geleden.
Min. pres. Gerbrandy heeft met Eisenhower gesproken over de voedselvoorziening in bezet Nederland, direct nà de bevrijding. God geve dat dit spoedig, heel spoedig moge gebeuren.

Zondag 20 Jan 1945
Vannacht heeft ’t zeker 10 ctm gesneeuwd. ’t Was hier een prachtig schouwspel. Wij zijn nog meer sneeuw te wachten. Dezer dagen kocht de Heer A.B. een volvette kaas wegende 14 pond en 1 ons voor de somma van fl 468.60,- boter doet 80,- pond suiker 60 à 65. Tarwe 2100,-
De laatste inlandse tabak die ik kocht kostte 14,- per 50 gr. Nu is ze of niet te krijgen of er worden fancy prijzen gevraagd. Die opsommingen worden intusschen vervelen. Niettemin wil ik hier nog even verklappen dat ik 50 vóóroorl. sigaren kocht à 7.50 per stuk. (goedkoop). Uiteindelijk kwamen deze sigaren mij niet duurder dan 3.75 aangezien ik nog een kistje van 50 st. prima sigaren à 2.00 in voorraad had, darenboven nog een weddenschap van 100,- gewonnen had. Behoorlijke  inlandse tabak doet nu al f 50,- per ons oftewel 50c per 1 gram!!

Maandag 29/1 ‘45
Alles is bedekt met een dikke sneeuwlaag: daarbij een ijzig koude wind. De mensen worden wel bezocht. ’t Broodrantsoen wordt verminderd tot 800 gram per persoon per week, en aardappelen 1 kilo per week. Verder geeft de bonnenlijst niets aan. De bevrijding komt voor het Westen van Nederland te laat.
In onze zaak kwam een boerin om een wieg te kopen: ze had er aardappels voor over. Er was nog 1 onbestelde wieg aanwezig. De dames verkochten dezelve aan de boerin en verdeelden onder elkaar de aardappels. Niet gek!
Er gaan geruchten dat de Duitschers uit het bezette gebied zullen wegtrekken met uitzondering van Hoek v Holland en Rotterdam. 
Aan het Oostfront gaat ’t reusachtig goed. ’t Industriegebied Silezie veroverd. Breslau en Posen omsingeld:geheel Litauen bevrijd. Oost Pruisen afgesneden van het moederland. Koningsbergen omsingeld. De weg naar Dantzig open. Honderdduizenden vluchtelingen trekken naar Berlijn. Uit Berlijn zelf vluchten reeds de Duitschers. Russische spitstroepen staan reeds aan de autoweg naar Berlijn op een afstand van 180 km. Wanneer komt nu ’t grote offensief in het Westen?

Vrijdag 16 febr. 1945
De laatste 14 dagen zullen we niet spoedig vergeten. Tot goed begrip van hetgeen gebeurd is moet ik teruggaan naar de Zaterdag vóór Kerstmis 1944.
Om kwart vóór 6 kwam een keurige jonge man binnen, die zeide bij ons te zijn aanbevolen: zelf vluchteling uit Arnhem en onderduiker. Daar wij na 6 uur niet meer buiten mochten komen zat er niet anders op dan de jonge man onderdak te verschaffen. ’t Was een keurige bescheiden jongen van goeden huize reden waarom hij bij ons mocht blijven. Dit liep nu van week tot week, hoewel wij later hoorden dat hij maar hoogstens 8 à 10 dagen bij ons mocht logeren. ’t Goede eten en de prettige omgang schijnen hem de baas te zijn geweest: hij bleef.

Op Vrijdag 2 febr. ’s Middags 1 uur brak hier de hel los. Wij hadden sedert een paar dagen geen electriciteit meer, konden dus niet luisteren naar de radio. Ik vroeg hem dien ochtend of wij om kwart voor 12 de engelsche uitzending konden horen. Ik wist dat hij een Eng. Toestelletje bezat, waarmee hij zonder stroom maar met een acu luisteren kon:Om kw v. 12 uur was hij bezet maar om 1 uur kon ik naar de oranje zender luisteren. Zoo gezegd zoo gedaan. Hij spande in de huiskamer een paar draden en de uitzending kwam prachtig door. Op dat oogenblik brak een helsch lawaai los. Voor en achter verscheen de Duitsche SD. Zwaar beladen. Ze stormden met 10 man de huiskamer binnen en wij werden gesommeerd de handen op te steken. De revolvers werden op ons gericht. Wij waren machteloos. Toevallig was Tante Dina Wessels bij ons gelogeerd om nà haar operatie bij ons wat op te knappen. Dan waren moeder Jane, ik en de jongeman in de kamer. De jongeman werd direct naar boven gebracht: wij werden gefouilleerd en ondervraagd. Wij wisten van niets: zeiden dat wij deze jongeman als Nederlander en vluchteling is huis hadden genomen. Dit werd smalend aangehoord. In de salon zat een soldaat die ieder die binnen kwam in de voortuin moest vasthouden. ’t Eerst kwam een meisje voor de jongeman: ’t bleek een z.g. koerierster te zijn. Weêr een goede vangst zeiden de soldaten tegen elkaar. Later kwamen er verschillende klanten voor moeder: Mevr. Ruizenaar v. Reewijk v. Vorst v. Boven en anderen. Allen werden vastgehouden. Eindelijk om 5 uur ongeveer kwam een hooge SD officier uit Scheveningen en een luxe wagen aangereden en begrepen wij zoo ’n beetje wat er gebeurd was. De jongeman was een Engelse spion en zond van hieruit uit en ving op. Dit was natuurlijk een hoogst strafbaar feit, ook voor mij die aansprakelijk werd gesteld. Om half 6 mochten de bezoekers pas vertrekken. Toen zei de officier tegen moeder: maakt voor uw man een koffer klaar want hij moet mee. Moeder was ontzettend van streek: ikzelf ben erg kalm gebleven. Om kwart voor 6 ging ik ’t huis uit en moest instappen in de auto van den officier. Daar waren reeds aanwezig de jongeman geboeid, de koerierster en iemand die ik niet kende. Ondertussen roofden de soldaten de hele kelder leeg àllelevensmiddelen met zorg en aandacht bijeen gebracht, drank, actetas en zooveel andere dingen zelfs de filmafdraaiapparaat met films van Chris z.g.
Wij reden ondertussen direct door naar Scheveningen. Ik kreeg een cel toegewezen no. 666. geheel alleen.

Ik had een cel. 2x4 meter en circa 5 m. hoog geheel steen ook de vloer. Ik liep den heelen dag met koude voeten en knieën. De krib met stroozak was mijn eenige toevlucht. Als ik niet heen& weer liep 5 pas heen en 5 pas terug dan ging ik boven op mijn krib zitten en poogde wat te slapen. ‘s nachts sliep ik helemaal niet, vanwege mijn bronchitis. ’s Morgens half zeven opstaan je bed opmaken, je cel schoon houden. De ton en de waterketel buiten zetten, en als je schoon water terugkreeg wassen en aankleden. Om 9 uur kreeg je door een luikje een kroes met een bruine warme drank. Om 12 uur een blik met stamp of soep en om 6 uur een stuk droog brood met weer een kroes warme drank.
Nà 1 week werd ik vrij gelaten: maar ’t was een week die ik mijn hele leven niet meer vergeten zal. Met nog 4 anderen werden wij om half 6 ‘s avonds buiten de gevangenis geleid. 

Mijn idee was om direct naar Jac Bekker te gaan op de Waldeck Pyrmontkade. Eerst na 2 ½ uur sjouwen met een koffer kwam ik doodelijk vermoeid bij Bekker binnen.

Eerst herkenden zij me niet, ik had bv. een baard van een week en was ontstellend vermagerd en grijs van kleur. ’t Eerste half uur deed ik niets dan huilen. De familie Bekker heeft mij prachtig verzorgd.

’s Morgens kwam de huisdokter en onderzocht mij: hij schreef een attest, dat ik niet lopen kon en vervoerd moest worden. Daarmee is Bekker naar het hoofdbureau van Politie gegaan en heeft gedaan gekregen dat ik ’s middags reeds met een ziekenauto naar huis kon.
Dit was een reuze bof aangezien nà deze wagen zeker 6 à 8 dagen zouden verlopen vooraleer er wederom een auto naar R’dam zou gaan. Dit alles vanwege gebrek aan brandstof.
Om 4 uur Vrijdagmiddag kwam ik thuis. Ik zal maar niet beschrijven ’t wederzien vn Moeder. Alleen moet ik hier vermelden wat een vreeselijke week moeder heeft meegemaakt.
Mijn bevrijding leek mij zelf een wonder, daar ik vast van overtuigd was, dat ik de kogel zou krijgen. Zoo was ook de mening van iedereen. Heel Hillegersberg had met mij meegeleefd.
Wij komen nu weer een beetje ops treek. Goddank is ons huis en inboedel tot dusver gespaard.

Zaterdag 24 febr. 1945
De weken na mijn bevrijding heb ik mij heel rustig gehouden. Ik kom nu weer op streek. Ook Moeder wordt weer zoetjesaan de oude. Veel nieuws is er niet te ver tellen. Alles draait om eten en nogeens eten. De mensen vermageren zienderoogen. Ik heb mij gister laten wegen en was nog zeer tevreden 62 kilo. Zooeven hoorden wij dat Turkije is oorlog was met Duitschland & Japan, dat Posen was ingenomen en de Amerikanen een offensief waren begonnen tegen Keulen. Wal duurt ’t anders ellendig lang. Wij hoorden van de rantsoenen in het bevrijde gebied: wij wreven onze oogen uit.

Zondag 25 maart
De afgelopen weken hebben ons wat betreft de oorlog veel verder gebracht. De geallieerden hebben de heele strook bewesten den Rijn bezet en zijn op 4 punten al over gestoken. In de eerst komende dagen moet nu de grote slag geleverd worden. Afgezien van de mooie Zweedse voedselzending is ’t hier met de voorziening nog maar treurig gesteld!

Zaterdag 3 maart werd Den Haag zwaar bezocht door een bombardement. Grote verwoesting van het Bezuidenhoutkwartier en veel dooden.

Woensdag 28 Maart-1 April
De oorlog gaat nu in een versneld tempo. De geall. troepen zijn op tientallen plaatsen de Rijn over en trekken waaiersgewijze ’t land binnen. Wij zijn vol goeden moed.
De prijzen der levensmiddelen stijgen fantastisch. ’t Brood is zeer slecht. Aardappelen onbereikbaar. Een braadkip kost 175,-, een konijn 40,- per pond, een ei 8.00, tarwe 4000,- mud.
Ons bouwland hebben wij bepoot met 12 kilo eerstelingen (nieuwe aard) hopen nog meer te krijgen?? Verder tuinbonen radijs bloemkool sla uien verder gezaaid kroten spinazie savoye kool boerenkool. Half mei gaan de sperciebonen in de grond, misschien ook bruine bonen, als wij geen poters van aardappelen kunnen krijgen.
Het beeld op straat is heel wat veranderd. Het geraas van trams en auto’s is verstomd er heerscht een nare stilte. De mensen moetenlopen behalve degenen die nog in ’t bezit van een fiets zijn en wàt voor fietsen. De meeste zonder banden of een houten band. Trekwagens doen opgeld. Je ziet de mensen met alles sjouwen en niet alleen de gewone mensen, maar ook de betere klasse.
Ans Thier sjouwde deze week met een handwagen door R’dam om gedupeerde mensen te helpen verhuizen!

Een V1 is Zondag 18 maart in de Bergpolder neergestort 8 à 10 huizen verwoest circa 50 mensen gedood: de ravage was zeer groot.

Met de courant gaat ’t steeds achteruit: Het blad is nog maar 30x45 cm groot één enkel blad.

De geboorte, huwelijks en overlijdensadvertenties zijn er nog maar 1 ctm groot met één algemeen bovenschrift: verloofd, geboren, overleden.

Er stond gisteravond een advertentie als volgt: Reisgelegenheid gezocht door Echtpaar met zoontje, richting Utrecht-Gelderland tegen beloning in geld of tabak.

Wij hebben zelden zulk mooi lenteweer gehad als dit jaar. ’t Begon ongeveer op 20 maart en ’t was ineens volop zomer. De kastanjeboom bij Tol sotnd plots in blad.

Onze tuin deed ’t prachtig. De pereboomen gaven reeds veel knop te zien. Onze moestuin is weer in orde bloemkool salade tuinbonen radijs spinazie kroten selderij peterselie uien en goddank 12 kilo eerstelingen. Wij doen ons uiterste best om nog meer te krijgen en anders vroege eigenheimers die direct op de eerstelingen volgen. (reeds eerder vermeld. Wij onthouden niets meer. Tekort aan zekere vitamines).Van gemeentewege worden dit jaar geen poters verstrekt.

Vrijdagmiddag 23 Mrt. is Pater Wessels uit A’dam hierheen komen wandelen om eens op verhaal te komen. #e Paasdag gaat hij weer terug wandelen. Wij hadden voor den zomer een noodkachel gekocht voor 40,-, achteraf bleek ’t een prul. Vandaag 31 maart hebben wij een ander exemplaar in gebruik genomen en deze doet ’t schitterend. Om later goed te weten wat een noodkachel is geef ik hierbij een paar tekeningen! Deze noodkachels namelijk worden bovenop de open kachel gezet. De kachel zelf wordt hermetisch afgesloten zoodat alleen ’t trekgat van de noodkachel dienst doet. Je gooit er een prop papier er in, een stuk of wat houtjes en als dat goed is doorgebrand dan heel voorzichtig wat kleine kolen erop. Je krijgt dan een heerlijk vuurtje waarop direct je theewater kookt, daarna de pap, daarna n’importe welke andere dingen soep, groenten, aardappelen. ’t Verstookt bijna niets, geeft met kille zomerdagen, bv. een regendag, een aangename warmte.

Pasen 1 April
De frontberichten zijn buiten verwachting. Iedereen is vol goeden moed: de bevrijding komt in zicht. ’t Wordt ook bitter ernst: als ’t nog een maand zou duren, sterven de mensen bij duizenden!
De meeste troepen trekken reeds weg: alleen SS, SD en de vernietigingstroepen blijven achter. Vele Duitschers duiken onder.
In Duitschland zelf wordt de verwarring steeds groter. Nu de geallieerden over de Rijn zijn, ligt praktisch heel Duitschland voor hun open. Wij horen zoo juist dat Winterswijk en Aalten bevrijd zijn.

 

16 April 1945

Wij verwachten iederen dag dat er wat gaat gebeuren. ’t Wordt toch zoo hoog tijd. Zelfs degenen die nog iets meer hadden dan een ander raken uitgeput. Al een paar dagen geen brood te krijgen. Wij krijgen nu van Zwitserland een gave: witte brood: maar aan de andere kant krijg je op je gewone rantsoen niets.

13 April en 15 April de verjaardagen van Will en Erik zijn aan ons voorbijgegaan zonder enig blijk van belangstelling. Jammer. Wij hadden zoo graag acte de presence gegeven.

Zaterdag 14 April is plotseling mijn buurman de Heer Bus overleden. Om half 12 liep hij nog in de tuin en ’s middags reeds dood. Nu ik dit schrijf is de vrouw van Wamelink die naast Bus woont, ook plotseling overleden. Leeftijd 38 jaar. (beide stonden ca. 8 dagen boven aarde)
Dus nu hebben wij bij beide buren een overledene. Er valt verder niets te vermelden. Alleen de spanning stijgt met den dag!!

1 Mei 1945
Als je zoo je omgeving, familie, vrienden, kennissen eens aanziet wat zijn ze dan allen vermagerd. Wij zelf trouwens ook. Toch kunnen wij niet zeggen dat wij ’t zóó erg hebben gehad als duizenden anderen. Maar er schijnt iets te ontbreken misschien vet & suiker dat ons doet veranderen!
De laatste dagen werd bekend gemaakt dat de geallieerden ons met vliegtuigen levensmiddelen pakketten zouden zenden. Wij waren niet erg overtuigd of dat wel moegelijk was: vooral met het oog op de hongerdrift van de menigte. Maar de Duitsers hebben toegestemd en maatregelen genomen en sedert Zondag 29 April komen de grote vliegtuigen laag over ons land vliegen en werpen op bepaalde plaatsen, die met + zijn aangeduid, hun pakken af. Vanmorgen zijn wij, Moeder en ik, Netty en Ad en Erik naar de voorplas gegaan om dit te zien gebeuren.”t Was een geweldig gezicht. Grote 2 x 4 motorige bommenwerpers zag je nu laag boven ’t land vliegen en hun pakken met honderden tegelijk  uitwerpen. De mensen stonden te wuiven en hadden tranen in de ogen. Algemeen hoort men dat Himler voorgesteld heeft de capitulatie, echter nog zonder de Russen te noemen. Wij verwachten echter vandaag of morgen de bevrijding. Blij? Ja en neen. Natuurlijk blij als je de druk van de D. van je voelt wegvallen, dat je weer vrijuit praten kunt; op straat kan lopen, zonder gevaar opgepikt te worden. Minder blij als je de ellende om je heen ziet, waarvan je weet dat de bevrijding te laat is gekomen.
Eene hoop rest ons nog. Als D. capituleert, komen wij er hier zonder bloedvergieten af. Dan zouden ook verder in de stad geen verwoestingen worden aangericht!? God geve ‘t.
De prijscontrôle heeft de groenten vrijgegeven: gevolg een kleine bloemkool kost 4.00 à 5.00. Middellijn 15 ctm.
Rhabarber 4.00 per kilo: bladeren mee.
40 gr. BK shag 125,-, melk 10,- per liter, 1 kilo suiker 150,-, boter 160,- per pond, 1 brood 50,-, braadkip 175,-Gisteren was onze prinses jarig: ’t was gewoon winter hoewel de seringen bloeiden en de gouden regen reeds ging kleuren lag de heele tuin onder een wit kleed.

3 Mei 1945
Wat is alles ineens veranderd. Alle berichten zijn ook zoo hoopvol. Ik weet niet waarmée te beginnen.
Berlijn gevallen. In Italië en Oostenrijk hebben zich 1 millioen D. “bedingunglos” overgegeven. Prins Bernard met geall. officieren heeft een onderhoud bij Barneveld met Seiss Inquart: dat was heus niet alleen over de voedselvoorziening: daar is meer besproken. Nu komen de wegen en de haven van R’dam reeds vrij om de auto’s en schepen door te laten die ons het voedsel verder komen brengen. De Hollandse SS schijnt in Utrecht door de D. ontwapend te zijn. Zoo eindigt hier, tenminste als ik ’t goed zie, de oorlog op een heel andere meer vreedzame wijze, dan wij gevreesd hadden.
Wij denken dat morgen 4 Mei Churchill den wereld wel zal mededelen dat de grote oorlog geëindigd is!
Dan de vlaggenuit. Er zijn 50.000 ton kolen onderweg. Waterleiding functioneert vandaag al beter. Binnenkort weer gas: goddank en dàn weer licht.
’t Gewicht van Moeder is van 86 kilo gedaald naar 66. Ze is nu zoo slank geworden dat, wanneer je haar op straat van achter ziet lopen, je den pas er een beetje inzet…… Zelf ben ik van 70 kilo gedaald naar 62.
Nu nog een paar rijmpjes. ’t Eerste van Vader Cats aangebracht boven een poortje in een klooster in Brabant:
“Wanneer de Mof is arm en kaal
Dan spreekt hij zéér bescheiden taal
Maar is hij weer in goeden staat
Dan doet hij God en mensen kwaad”
Ik snak naar den dag dat de laatste Germaan
Zonder Heil zonder Sieg naar zijn heimat zal gaan.
En dat de vlag die zoolang ons land heeft besmeurd
Als een vunzig vod door de goot wordt gesleurd.
Op den hoek van een straat
Staat een N.S.B er.
’t Is geen man, ’t is geen vrouw
‘t is een Pharizeër.
Op den hoek van die straat
Staat hij daar te venten.
En verkoopt zijn vaderland
Voor 6. losse centen.
O, kleine schildersjongen
Wat ben je toch begonnen
Want met al je mitrailleurs
En bommen kan je lekker
Niet in Engeland kommen

4 Mei 1945
De dag ging weer voorbij zooals andere dagen. Je hoorde van alles uit Duitschland, maar wat er hier gebeuren gaat, niets. ’s Avonds kwart voor 9 kwam de Heer Baljon zooals gewoonlijk met het laatste nieuws. Tegen half 10 plots veel gerucht op straat. Wij wisten niet wat er gebeurde totdat de Hr B. weer binnen kwam en mededeelde dat de radio ’t bericht had doorgegeven dat West Holland, West Duitschland en Denemarken hadden gecapituleerd. Deze capitulatie zou morgen 8 uur plaatsvinden. ’t Was ineens een feeststemming van je welste. Wij allen trokken met kennissen ’t dorp in waar allen even enthousiast waren. Daarna thuis feest gevierd tot half 1. Wij zouden vroeg opstaan om bijtijds bij de hand te zijn en de vlag uit te steken.

5 Mei 1945
Hedenochtend vroeg opgestaan. Wij wilden klaar zijn met ’t ontbijt vóór het feest begon.
’t Was echter een desillusie! De vlaggen gingen uit, werden weer weggehaald, werden later weer uitgestoken, maar de geruchten uit de stad waren niet opwekkend. ’t Schijnt dat wij met vreugdebetoon moeten wachten, totdat de geall. troepen hier zijn. Intussen wordt in de stad door de D. nog aardig huisgehouden. Dit is niet de Wehrmacht maar in hoofdzaak de SS. waaronder vele Hollanders.

8 Mei 1945
Aan onze bevrijding zit  heelemaal geen vroolijke kant. Ik heb nog zelden zoo iets tams gezien. Misschien komt het, dat wij hier zoo achteraf zitten: maar hier.
Is ’t dan ook zóó saai. Ik maak me ook heelemaal niet meer druk om ergens op af te stappen. Jammer genoeg heb ik voor ’t goede doel mijn fiets uitgeleend zoodat ik mij niet verplaatsen kan: anders was ik allang naar R’dam getogen. Frans is een paar maal eventjes thuis geweest. Hij heeft ’t te druk. Hij heeft dan ook een verantwoordelijke baan. Commendant van de Verzetgroepen R’dam & omstreken met een apart bureau op het Stadhuis.

Uit het diepst van mijn hart
Ik snak naar een stad, vol van rood, wit en blauw
Met de zwier van oranje erboven,
Ik snak naar ’t Wilhelmus, met zijn houw en zijn trouw
Waarin Hollanders kunnen gelooven.
Ik snak naar een echte Hollandse krant
Die haar mening weer ronduit kan schrijven
Ik snak naar daden in Hollandse trant
Ik, die Hollander benen wil blijven
Ik snak naar ’t uur, dat ’t valse geluid
Van dien valsen profeet zal verstommen
En het geweld van dien satan zal worden gestuit
En geen rug er zich meer voor zal krommen
Ik snak naar den dag, dat vuigste verraad
Door ’t laagste geboefte bedreven
Aan de galg dan boet, zijn on-hollandse daad.
En zijn laatste uur dàn zal beleven
Ik snak naar het uur dat de stad R’dam
De “cultuurdaad” zal worden gewroken
Die dat duivels gebroed tegen haar ondernam
En haar puinhopen nog doet roken
Ik snak naar den dag, dat de laatste Germaan
Zonder Sieg, zonder Heil, naar zijn Heimat zal gaan
En zijn giftige vlag, die ons land thans besmeurt,
Als een vunzig vod door de goot wordt gesleurd.
Ik snak naar dien dag – dat hij kome heel gauw –
Ik snak naar een land – vol van rood, wit en blauw.

Pinksteren 20 Mei 1945
Wij hebben drukke weken achter den rug. ’t Is een komen en gaan. Vooral Frans kan zoo nu en dan op ’t onverwachts opduiken: op elk uur van den dag maar óók ‘s nachts. Hemelvaartdag avond zeg ik tegen Moeder: laten wij nog even een Singeltje rondlopen. Wij zijn nog niet aan den overkant, of daar komt een grote wagen den Singel oprijden: Moeder zegt, vlug daar is Frans. Ik loop vooruit, maar zie alleen een wagen met Engelsen en één stapt uit. Ik kom nader bij en plots bemerk ik dat ik voor Leo sta. Ik heb hem een paar stevige zoenen op allebei zijn wangen gegeven. Toen kwam Moeder aanzetten. Die was in de derde hemel. Allereerst de vraag naar Moeder en Baby en Erik. Dan naar Mary en Ton. Wij hebben honderduit zitten kletsen.
Eerst hadden wij door de actie Zuid helpt West Bergen op Zoom – Rotterdam een kort schrijven gehad van Mary. Toen kwam Leo zelf met vele goeden gaven en de beste berichten. Hij dacht ons allen ziek aan te treffen, maar dat viel hem toch tegen, na al die verhalen door de Radio. Hij vergat dat wij een goed partij ruilartikelen hadden waarmee Tim den boer opging. Hij was de lapjeskoopman. Later heeft Leo de ontzettende ellende met eigen oogen gezien. Hij werkt hard mee van de directe voedselvoorziening. Hun actie liep veel vlugger dan onze eigen distributie dat maar knudde was! 
14 dagen nà de voedselregen uit de vliegtuigen had niemand nog iets ontvangen. En zij hadden binnen een paar dagen de boel voor mekaar.
Wij dachten en hoopten dat Will en Mary aan ons zouden denken,maar zoo royaal als ze ons bedacht hebben, hadden wij niet durven geloven. Lieve kinderen onze hartelijke dank.
Nu ontvingen wij vóór Pinksteren een lange brief van Mary en een ontroerende brief van Tante Marie. Wat waren wij gelukkig. Moeder monterde helemaal op. Wat heeft tante Marie een vreeselijke tijd meegemaakt. Goddank is nu alles voorbij. Tante Marie is een echte Dijkshorn, taai en niet te verslaan. Bravo Miebet! 
Nu leven wij alle dagen ook met Mary mee. Elken dag bidden wij veel voor haar. Konden wij maar naar de kinderen toe!!

Op 1ePinksterdag valt plots Miel ons huis binnen. De laatste 2 woensdagen was hij niet komen eten. Hij had ’t te druk met zijn Padvinderij beweging. Wij zaten gezellig te praten totdat ik buiten tegen het raam hoor tikken. Ik kijk en zie een Engelsman staan. Ik zeg tegen Miel Doe jij eens open. Laat hij nu doddorie voor zijn eigen broer Jan staan dien hij nà 11 Nov. Niet meer gezien heeft. Nu weer hele verhalen over wat Jan heeft meegemaakt. ‘t Is gewoonweg gruwelijk. Jan bracht een heerlijke brief van Will mee. Wij zaten gewoon met tranen in de oogen. Hij vertelde over Erik en de baby. De baby was weer net zoo’n plaat als Erik.
De brieven van Will, Mary en Miebet zullen wij zuinig voor het nageslacht bewaren.

Naschrift.
Eerst wil ik verhalen over Frans of Ferdinand  zooals zijn illegale naam luidde. Bij den oproep door de Moffen van alle militairen die in 1940 in den oorlog waren is Frans ondergedoken. Ikwist hier niets van. ’s Morgens 7 uur zag ik hem in vol ornaat ’t huis uittrekken, en toen in weken niets meer gehoord. Eindelijk dan kwam Moeder voor den dag ermee dat Frans met Ton in den Haag bij Tante Anna was ondergedoken. Toen hij ’s morgens ons huis verliet, is hij direct naar Net & Tim gestapt, heeft zich daar verkleed en is naar den Haag vertrokken. Een kennis uit H’berg vertelde mij een paar weken nadien dat hij Frans ‘s morgens gekleed in regenjas bij de tram had zien wachten. Ik geloofde ’t toen niet. Nadat Moeder nu verteld had, dat hij in den Haag was ondergedoken, ben ik direct naar hem toegegaan…
Nà een tijd ondergedoken te zijn is Frans naar Brabant ontkomen, waar hij verder ging met illegaal werk. Later kwam hij naar Rotterdam en kwam toen in zijn element. Hij sloot zich aan bij de K.P. en deed met zijn clubje heel wat dappere daden als overvallen, spoorwegen in de lucht laten vliegen, het terrein van de drinkwaterleiding bezetten op 5 Sept., welk feit moest worden teniet gedaan omdat de berichten heelemaal fout bleken. Menig keer kwam hij bij dag, bij nacht en ontij met zijn kornuiten bij ons binnenvallen en vond altijd een goed onthaal.
Heel wat jongens hebben hier geslapen en gegeten en als de Moffen ’t geweten hadden dan zouden zij dikwijls een reuzevangst gedaan hebben. Op een Zondag bij ’t diner zat naast mij Frits Ruys. Vrijdag daarop gefusilleerd!!
Frans was ondercommandant van R’dam & omstreken. Circa 8000 man troepen tellend. Na den dood van zijn commandant Rob, die staande naast Frans, bij een verraden overval zoo ernstig werd gekwetst dat hij binnen eenige dagen stierf, werd Frans tot Commandant benoemd, een verantwoordelijke post. De littekens die hij opdeed gedurende dien tijd getuigen van zijn onvervaardheid.
Tot het einde toe heeft hij hard gesjouwd, toen hij zijn werk ging bekronen door zich als vrijwilliger op te geven voor Indië en zich te melden in den Bosch bij de stoottroepen. Daar werd hij beëedigd als 1eLuitenant en is op 12 Oct. 45 uit Engeland naar Indië vertrokken.
Na de bevrijding was ’t voor ons nog heus geen pleziertje. Wel ging met den dag ’t eten beter worden. De trams begonnen weer héél beknopt te rijden, later werden op de hoofdwegen ’s avonds wat lantaarns ontstoken, nog later kregen de mannen een rantsoen van een enkel pakje tabak.
Nu ik dit schrijf Nov. 1945 is de rantsoenering van tabak een ietsje beter. Zoo nu en dan 10 sigaren of 20 cigarillos of 40 gr. tabak.Met de borrel gaat ’t óók iets beter.
Toch is alles nog niet in orde o.a. kregen wij in een heele tijd geen vlees, aardappelen maar là là, veel veenaardappelen, boter schaars, melk schaars, fruit niet te zien. De Zwarte handel is nog niet afgelopen hoewel de gekke hoge prijzen verdwenen zijn. Wij wachten nu rustig af, wat Kerstmis ons als extra geven zal!

15 Nov. 1945
Van Frans al verschillende brieven ontvangen, die wij zuinig bewaren. De toestand in Indië nog zeer onoverzichtelijk en niet erg mooi. In ’t eigen land een merkbare wrevel tegen de steeds toenemende ambtenarij. Waar dat naar toe moet? En dan zegt de regering: wij zijn arm en moeten zuinig zijn, maar blijkbaar kunnen ze zelf de wassende vloed ambtenaren niet aan. Je hoort en leest ongelofelijke staaltjes.

1946.
In de afgelopen maanden zijn geen dingen van beteekenis voorgevallen. Alles is nog steeds op de bon en dikwijls niet te krijgen. Wij maken een goed jaar met textiel: einde van het jaar bracht echter een nieuwe prijscalculatie die belangrijk minder uitviel. In sept. 46 werd Frans van 1eLuit. Tot kapitein. In Semarang was hij gelogeerd bij de familie Rietzschel die hem als zoon hadden geadopteerd.
Later kregen wij bezoek van deze familie die uit Indië waren gerepatrieerd en die prachtige berichten van Frans meebrachten.
Nog later kwam kapitein Visser die in Java op een landmijn was gereden en nu in Holland terugkwam.

1947.
10/1 werd Frans bevorderd tot majoor. Een mooie beloning voor zijn verdiensten. Trouwens wij hoorden van diverse zijden dat hij een prachtige staat van dienst had.

14 feb. Vaders verjaardag. 2 jaar geleden dat hij terugkeerde uit de Oranjekazerne te Scheveningen. O.m. waren er bloemen van koerierster Anny (v. Alphen), Tilly, Chris (Scheffer) en Jon (Breys).
Koffie, thee, melk en vlees zijn tot heden nog steeds schaarsch.
In Januari een diner meegemaakt van den Kamer van Koophandel. In de vestiaire ontmoet ik Burgemeester Mr. Oud, aan wien ik mij voorstelde en die direct informeerde naar Ferdinand. Ik vertelde hem dat hij majoor was geworden. Hij vond dit zeer exceptioneel maar liet er direct opvolgen, Weet u wel dat Ferdinand een tijd lang mijn superieur is geweest!

Nog moet ik even melding maken van het feit dat nà de bevrijding, toen Frans nog hoofd van Rotterdam was bij ons een diner werd gehouden dat door Frans was aangeboden aan Kolonel van Leeuwen, hoofd M.G. van Rotterdam en Kolonel (nu Generaal) van Frytag Drabbe, hoofd der Mariniers alhier, Kapitein van Vuuren, Zwarte Wim en natuurlijk Moeder en ik. ‘tWas een prachtig diner en duurde tot 12 uur. De aankomst der autoriteiten gaf heele opschudding op onze stille Singel.

Maandag 17 februari begon de instelling van het consumenten crediet. Een reuze drukke middag.

Dinsdag 18 Feb. Geboortedag van het 4eprincesje. De zaken gesloten Nationale feestdag.