Zaterdag 11-11-1944            RAZZIA Door Duitse bezetter Dagboekje van Aart H. Everts

Om 11 uur van huis vertrokken naar belasting gebouw [gedwongen]  Puntegaalstraat te Rotterdam. Daarna zijn we om 11.30 uur naar D.P station gebracht [Afgevoerd] ingeladen als vee in veewagons, pas om 3 uur 's-nachts naar onbekende bestemming vertrokken.

Zondag 12-11-1944
Aankomst in Hillegom +/- 8 uur, we hadden toen buitengewone verzorging van de plaatselijke bevolking o,a, brood,tabak, enz: daarna gingen we om 7 uurs àvonds naar de R,K, kerk in Haarlem.

Maandag 13-11-1944
Andere dag dus die Maandag aankomst in dorpje Putten [Gelderland ] uitladen en op transsport naar de kerk in het dorp ,onderweg kregen we nog een aanval van jagers [vliegtuigen] In Putten kregen we ook van de bevolking goede ontvangst met diverse gave .S 'morgens zijn we om 6 uur uit Putten vertrokken terug naar de wagons waar we 2 uur in de regen hebbenstaan wachten, voor vertrek om 8 uur.

Dinsdag 14-11-1944
Aankomst in Zwolle +/- 9 uur in de ochtend, daarna zijn we doorgereisd naar Duitsland plaats Osnabruck pas om 1 1.00 uur eten gehad op station en de wagons bleven op het station staan, dus er niet uit.

Woensdag 1 5- 1 l-1944
We zijn toen door gereisd naar Hannover en verder naar Lerth daar aankomst in Lerth kamp +/- 12 .00 uur om 13 .00 uur eten gehad en ons zo'n beetje geïnstalleerd en opgeknapt.    [ Lithausen is eenkamp]

Donderdag 16-11-1944
Ons gereinigd en geschoren enz: verders een beetje rond gehangen.

Vrijdag 17-11-1944
Om 14.00 uur vertrokken we met 32 man naar een ander kamp bij Hannover, aankomst in Voorhorst in de stromende regen, om 24.00 uur dekens en eten ontvangen, ligging was tamelijk.

Zaterdag 18-11-1944
We zijn ingedeeld met 16 man in een kamerbarak no:2 persoonlijk tafels eten valt mee s·avonds 2 uur lang luchtalarm.

Zondag 19-11-1944
Kamer opruimen covee, kaarten, schaken, wandelen en extra brood  gekregen.

Maandag 20-11-1944
Om 00.8 uur opgestaan daarna op appel ,opruimen, kaarten, corvee,  indeling voor arbeid, werkgoed en schop ontvangen.

Dinsdag 21-1 1-1944
Om half 0,500 uur opgestaan en met de trein en veel hindernissen vertrokken naar Sarstedt waar wij voor half 12.00 uur aankwamen om daar arbeid moesten verrichten van s ‘ochtens half 6.00 uur tot  in de avond 19.00 uur. Puin ruimen door oorlogshandelingen.
 

Zaterdag 25-11-1944         
Deze dagen zijn als hier boven van Dinsdag 21 November omschreven de zelfde.
 

Zondag 26-11-1944
Deze dag niet gewerkt, kamer opgeruimd kleding gewassen. Voor het eerst 20 sigaretten en een ausweis papieren enz: ontvangen, daarna vroeg naar bed.
 

Maandag 27-11-1944 en Dinsdag 28-11-1944
Idem, hetzelfde werk gesteld in Sarstedt met slecht weer en vrijwel geen schoenen meer, veel lucht alarm met aanvallen van vliegtuigen .

Woensdag 29-11-1944
Thuis op kamer gebleven voor de dokter ik had aambei, ook waren er die dag veel ziekmeldingen en dat is te begrijpen door de vele regen van de vorigedagen.

Donderdag 30-11- 1944
Wegens schade aan het tramnet zijn we later op het werk gekomen en zijn we pas om 12.00 uur begonnen, veel beloven en weinig geven, daar we nog steeds geen geld hebben ontvangen, voor kleding en schoeisel wat haast helemaal is versleten. 

Vrijdag 1 December 1944
Vandaag zeer zware luchtaanval gehad en veel over thuis in Roterdam gedacht, verders als hier de vorige dag nog geen geld ontvangen.

Zaterdag 2-12-1944
Deze morgen kregen we aanzegging dat we weer moesten verhuizen naar een ander lager in Sarstedt, de hele dag gewerkt nu tot 17.00 uur en om half 8 uur in het lager.

Zondag  3 Dec 1944
Om 05.30 uur in de ochtend vertrokken en maar weer de hele dag werken tot s'avonds 17.00 uur en daarna naar nieuw lager.
We liggen nu met meerderen (aantal mensen onbekend).

Dinsdag 3 April 1945
Ik heb besloten na lange tijd weer mijn dagboek op te pakken, want er zit zoiets als een bevrijding in de lucht, vandaag is mijn lieve oudste zoon Wim jarig 14 jaar, een prachtige leeftijd, ik ben wel nieuwsgierig of hij mij al over het hoofd is gegroeid.
Na 5 maanden, ach wat zou ik graag thuis zijn. maar zoals ik al zei  in het begin van  deze dag zit er bevrijding in de lucht 's avonds heeft een pianist een nummertje ten beste gegeven ter ere van mijn jongen en is ook deze dag weer ten einde.

Woensdag 4 April 1945
Al de Duitsers op de "Stemberg" zijn zo mak als een lammetje, volgens zeggen zijn de Amerikanen zo'n 12 km voor Sarstedt en worden ze ieder ogenblik hier verwacht ofschoon ik het er nog te stil voor vind: enfin we wachten maar af. Hoe zouden ze het thuis maken als je al die berichten hoort, dan ben ik toch wel erg ongerust over de toestand in Rotterdam, ach kon ik nu maar bij jullie zijn!

Donderdag 5 April 1945
Ik kreeg vandaag nog op mijn flikker van mijn kameraden. omdat ik weer veel zat te kniezen, maar ja daar komen we ook wel weer overheen.

Vrijdag 6 April 1945
Vanmorgen zoals gewoonlijk naar de" Stemberg" gegaan maar er is geen Duitser te bekennen, we hebben besloten weer naar beneden  te gaan, in het dorp heest een buiten gewoon onrustige stemmingnet als bij ons op de 5 e September 1944. De mensen staan in de rij voor de winkels en de Duitsers kunnen alles bekomen vandaar meel en schoenen en omdat ze bang zijn dat de Amerikanen alles in beslag zullennemen.
Alleen de auslanders en dat zijn wij zijn weer buiten gesloten. We kunnen ons alleen verdienstelijk maken door balen meel te versjouwen voor een boterham en wat sigaretten, tjonge,tjonge, jongens we voelen de bevrijding nabij 's avonds is de stemming redelijk op zaal.
Nou jongens als we opstaan dan staan de Yankee's voor de deur en dan roepen we Camels hoor?

Zaterdag 7 April 1945
Opgestaan en nog geen Amerikaan gezien, wel horen we het front nader komen en zien we op die dag Duitse soldaten en burgers naar elders vertrekken. We vernemen dat ze een paar verbindingsbruggen in de omtrek hebben laten springen.
Nu kan het toch elk ogenblik gebeuren, de stemming onder de jongens is vol blijde en zeker bange verwachting, er wordt hier gezegd dat er om Sarstedt niet gevochten zal worden, we zullen maar afwchten. Verders zijn we weer aan het sjouwen geweest voor de bikkesement of een rokertje. ieder uur wordt er meer gevechtshandelingen gehoord "deze nacht wordt er niet geslapen. maar zijn we op alles voorbereid.

Zondag 8 April 1945
Een prachtige zondagmorgenmet een begroeting van   HOW  DOW JOW  DAY  wat hebben we elkaar veel te vertellen. Een gewonde is er onder ons, hij heeft een scherf in z'n been dus wij zijn er dan ook behoorlijk van afgekomen, een van ons kon niet wachten en is al vroeg te voet naar Holland vertrokken. Als we naar het andere lager gaan blijkt dat er daar al 80 man zijn vertrokken en wij stommelingen blijven zitten. 
Een algemene plunderingen op winkels is er gehouden voornamelijk door de buitenlanders en nu kwam er van alles te voorschijn. er werd niet gegeten maar gevreten, We hebben het nog nooit zo goed gehad. Door de Duitsers worden wij als heel andere mensen gezien als voorheen, nu zijn de Hollanders zo goed gezien. 
Enfin wat we te pakken kunnen krijgen is voor ons, nu gaan we een goudentijd te gemoed maar dat verlangen naar huis wordt nu des ter groter en zo groot,en we zijn er weer met fietsen er vandoor gegaan.

Maandag 9 April 1945
De vakantie wordt op dezelfde voet voortgezet, de omtrek goed verkennen veel en goed eten, verschillede mensen zijn al ziek geworden van het vele eten, ik gelukkig nog niet.

Dinsdag 10 April 1945
Deze is dag is gelijk aan die van de negende april.

Woensdag 11 April 1945
We zijn opzoek naar auto’ s om hier weg te komen, maar verschillende opperen bezwaren dat we aangehouden worden en in kampen ondergebracht worden en ook de fietsen. 's Morgens om 08.00 uur heeft de sirene 5 minuten alarm gegeven als teken dat er op dat moment hier en daar parachutistentroepen geland zijn, af en toe horen we granaatvuur boven ons hoofd.
Om 11.00 uur gaan de jongens als gewoon eten halen uit de "VOS " keuken, steeds wordt het vuren heviger van weers kanten, we zijn besloten om niet in de zaal te blijven maar het openveld te kiezen. Even later na 12.00uur na het eten slaat aan de overkant een granaat in, alles holt weg ik zoek nog met 3 man in het land mijn heil. Nu brand het pas echt boven ons hoofd los, gelukkig vinden we een soort  loopgraaf waar we in wegduiken. Boven en vlak naast ons slaat er een in (ik dacht dat Sarstedt niet verdedigd zou worden?)
Een scherf gaat dwars door een pak van dekens bij een van ons, er was niks meer van heel ook dat hebben we weergehad.
Er branden nu verschillende huizen en fabrieken in het dorp. Nu horen we hevig mitrailleurvuur en straatgevechten en ja hoor daar zijn de Yankee·s al hier en als we onze kop boven onze schuilplaats durven steken zien we inderdaad de Amerikanen op de brug lopen en daarna ook de tanks , grote vreugde onder ons en wij er op af op de jongens met een grootte witte lap, nog geen 5 minuten later hebben we onze eerste Camel al te pakken. Het vuren is nu ook opgehouden we zijn van blijdschap en staan mekaar maar handen te geven en op elkaars schouders te kloppen en slaan. Nou jongens was nu Holland maar vrij en hoe zouden ze het thuis maken en er worden al plannen gemaakt voor naar huis te gaan. Het ftont wordt gaandeweg verder gebracht ofschoon er af en toe nog granaten inslaan.
Eindelijk hebben we toch nog een auto gevonden, maar nu moeten een paar man naar de Amerikaanse commandant om een vervoersbewijs te regelen. Nou het werd een downstemming het liep op niets uit, dus er lopen er weer verschillende mensen weg.
Ik weet ook niet waar we aan vast moeten houden.
Donderdag 12 April - Vrijdag 13 - Zaterdag 14 - Zondag 15 - Maandag 16 April 1945 is verders afwachten.

Dinsdag 17 April 1945
We zijn de voettocht gaan maken met 4 man in de omtrek en zeiden we jongens als we nou eens naar Holland gingen lopen, nou mij heb je hoor, enfin er waren weer bezwaren toen we nog 2 Hollanders ontmoeten die het wel aandorsten en nemen ze mee naar het lager en vertellen hun ervaringen enz" uiteindelijk besluiten wij met z'n twee ook opstap tegaan.
 

Woensdag 18 April 1945
Vroeg opgestaan en de ganse dag doorgebracht met bepakking en ransel in orde gemaakt. Gelukkig heb ik een paar goede schoenen op de kop getikt, ik hoop dat we de schoenen voor mijn vrouw en de jongens ook mee kunnen nemen, we zullen wel zien.
Vol verwachting zie ik de dag vanmorgen al tegemoet, gelukkig is dan de spanning van gaan of niet gaan verbroken en brengt iedere meter dichter naar Holland naar vrouw en m' n jongens.

Donderdag 19 April 1945
Vanmorgen om 06.00 uur opgestaan en gepakt met Cees Leentvaar uit Rotterdam zuid op weg naar Holland. Eerst hebben we nog naar de Engelse zender geluisterd van kwart voor 07.00 uur, en om 07.00 uur zijn we dan gegaan met behoorlijke bagage bij ons. We komen om half 10.00 uur in JENSSEN waar we een rustpauze  houden  waar we koffie en  brood kregen Om 1 0.00 uur zijn we weer opgestapt tot Volksen waar we middageten en ook koffie, onze bagage begon al voordurend zwaarder te worden en onze voeten waren ook niet meer in de beste conditie. Na 2 en half uur rust zijn we verder vertrokken naar Springen een groot dorp uit gelopen waren we, voeten kapot en in downstemming. Voorlopig bij gewone mensen aangeklopt voor wat koffie en daarna bij een boer in de hooischuur slapen .die boer was niet erg inschikkelijk daar er gelijktijdig nog 3 Polen ook op weg waren naar hun huis maar we hebben nog wat soep gehad en kropen we om 21.00 uur in het hooi. 

Vrijdag 20 April 1945
Opgestaan in opperbeste stemming we hebben voorlopig onze schoenen omgeruild en waarachtig het gaat goed wij om 08.00 uur weer verder met goede moed. Het eerste dorp Aldenhage kwamen we voorbij een dorp Sgarragen we vroegen daar om koffie en we kregen er zelfs brood er bij zoveel we wilden hebben. Na een uurtje gebabbelt te hebben weer op weg met pijnlijke voeten naar de volgende etappe Haspade ook hier hebben we bij mensen een middagmaal gehad en de veldfles bij gevuld dat was +/-   6 km voor Hameien. 
Toen we hier aankwamen waren we niet in de beste conditie zowel mijn voeten als die van Cees waren in zo'n toestand dat verder lopen ons onmogelijk was geworden. Bij de eerste boerderij vroegen we of ze onderdak hadden en inderdaad werd ons dit ook toegestaan. We hebben eerst heerlijk uitgerust toen ons gewassen en opgeknapt, ook hier kregen we een behoorlijke maaltijd s àvonds en sliepen in de hooischuur met als intermezzo dat er af en toe een rat over mijn hoofdliep.

Zaterdag 21 April 1945
De dag was regenachtig maar toch waren we vol goede moed. We hebben in die tussentijd Cees z'n  schoenen omgeruild voor hoge schoenen bij een naburig Poolskampement. Na nog wat rond gehangen te hebben of het droog zou worden hoorden we in de straat een Amerikaanse auto stilhouden en hoorden dat hij naar Hameien gaat. Wij naar de chauffeur en waarachtig we kunnen mee, we bedankten de boer voor z'n onderdak en starten volspanning naar Hameien met de nodige onrust of inderdaad niet de Wezer over zullen komen zoals algemeen beweerd wordt. Intussen is het gestadig harder gaan regenen en komen we in Hameien aan waar we vlak voor de  noodbrug worden afgezet. We krijgen nog een sigaret en een handdruk en dan geprobeert over de Wezer te komen. Bij de brug zien we dan 2 Engelse soldaten dat blijken Belgen te zijn we vragen naar de toestand in Holland en ze beweren dat de Amerikanen 15 km van Amsterdam zijn, maar over Rotterdam is niets bekent. Natuurlijk zij we vol spanning en angstig over onze familie's. Enfin onze poging om over de brug te komen van de Wezer is volkomen mislukt, er staat een Belg op post en die laat er geen Hollander door, de teleurstelling is groot, we proberen elkaar moed in te praten en gaan doornat weer langs de Wezer oever terug de kant van Rintelen op.
We ontmoeten nog vele Hollanders en die beweerden allen hetzelfde dat we de Wezer niet over komen, maar wij besloten het niet bij een poging te laten en lopen maar verder in de regen na nog enkele malen een schuilplaats gezocht te hebben voor de regen komen we in een dorpje genaamd Haverbeek. We vonden daar een goede boer bereid ons per roeibootje de Wezer over te zetten. Buitenge woon goede mensen daar.
Eerst hebben we goed en heerlijk middag eten gegeten en toen de boot in. Om half 3 uur waren we dan eindelijk over onze nachtmerrie heen de rivier over de Wezer en wensten elkaar veel geluk met deze eerste etappe ,vervolgensgingen we verder op stap naar het dorp Hemeringen. We kregen bij de burgemeester zelfs bonkaarten voor brood en nog enkele voor andere levensmiddelen en toen op zoek naar onderdak. We kunnen bij een boer die eerst wel wat bezwaren had, maar met veel praten ging hij toch omver.
Er was gelijk met ons ook nog een Groninger mee gekomen voor onderdak en die sliep ook bij ons op de hooizolder deze mensen bleken achteraf ook niet kwaad te zijn,want we kregen toch een heerlijke avond maaltijd en een bord pap toe.

Zondag 22 April 1945
Weer regen en hagelbuien, we staan laat op en laten onze zere voeten tot rustkomen, ik voel me ook niet meer zo volkomen fit en ik denk dat ik kou gevat heb met al die regen. Maar na wat koffie en wittebrood te hebben gegeten stappen we op. De panorama's zijn schitterend en mooi maar we hebben er onder de hagelbuien door niet veel oog voor. Er komt meer wind en het gaat steeds klimmend omhoog op die slechte landwegen. Eindelijk bereiken we weer een dorpje Egge en komen daar bij gewone mensen beland. Zij zien dat we vermoeid en ook ziek zijn en bieden ons een rustplaats aan en begonnen direct met een maaltijd klaar te maken.nou dat was werkelijk een Zondagsmaal wat we daar kregen.

22 April vervolg
Intussen is het na een grote rustpauze van is het 17.00 uur geworden en besluiten we weer verdr te gaan. Er is nu meer wind en hagel geworden dan 's mogens maar toch zetten we door. We komen bij een volgend dorp en besluiten hier een nacht verblijf op te zoeken maar na 3 vergeefse pogingen zijn we zo kort aangebonden geworden dat we nog een dorp verder gaan, men zegt ons dat het verboden is door de Amerikanen. Hollanders onderdak te geven enz: na een half uurtje komen we een paard voertuigje tegen dat is ons tot het volgende dorp meeneemt en ons bij een boer afzet, na enig gepraat krijgen we het toch gedaan dat we in de schuur mogen liggen slapen en eindelijk strekken we ons in het stroo neer.

Maandag 23 April 1945
Na de koffie en brood te hebben gekregen besloten we weer vroeg opstap te gaan en " Lemgo" zien te bereiken. Het stortregende maar ja dat kan de pet niet kreuken en lopen met pijnlijke voeten toch door dwars door velden en snijden op zo'n manier een dorp af naar Buschingveld af. We zijn al op de hoofdweg naar Lemgo gekomen als noodlot of het geluk zoals je het zien wilt ons achterhaald in de gedaante van een Amerikaans rot autootje. wel heel laconiek zegd die chauffeur instappen en worden na wat heen en weer gescharrel  terug gereden naar Buschingveld en in een kamp onder gebracht!!! We zijn volkomen nok out geslagen voor een moment, we komen in een zaal waar een geweldige chaos heerst maar na een uurtje ontwaakt toch onze energie weer, en zeggen we tegen elkaar hier blijven we niet. We gaan op zoek naar wat anders en nemen dan misschien weer de benen. Het gelukt ons een beter onderkomen te vinden in een ander barak en hangen en leggen deze dag maar zo' n beetje rond, daar komt nog  bij dat ik me nog steeds niet fit voelde en Cees ook  al niet al te lekker is. We krijgen 's avonds dunne soep en wat pap,nou hier zullen we ook geen dikke  kop van krijgen jongens.
Ja hier zijn veel Hollanders en Belgen, allemaal opgepikt op de weg naar huis " Pechgehad!''

Dinsdag 24 April 1945
Na een rustloze nacht staan we 's morgens op, wel met prachtig weer we zeggen tegen elkaar moet je zien nou is het goed weer!
We hoorden dat we ontluisd moeten worden en dan vermoedelijk op transport gaan naar een ander lager. Wij gauw naar die ontluizing toe, die intussen meer naam als daad is. Je krijgt een beetje poeder op je kop en je deken en dan heb je geen luizen meer (laat ie fijn zijn). Om een uur eten halen aardappelen met een stuk brood het valt mee. Na het eten gaan we een beetje in het gras liggen en maken een praatje met deze en gene. Om 17.00 uur komt het bevel de Hollanders die een ontluizings briefje hebben kunnen op transport naar Lemgo. Cees is ook bij de gelukkige maar besluit nog te blijven omdat het mijne door omstandigheden misschien is zoek geraakt.
Alsnog proberen we mee te komen en het gelukt een briefje op een linke manier in handen te krijgen, tenslotte ben ik toch ontluist.
Om 18.00 uur op weg naar Lemgo en weer wat dichter naar huis toe, ach mensen wat rijden die Amerikanen met 80 km door de bocht, na een goed kwartier rijden zijn we daar aangekomen en worden uitgeladen en opgesteld. Dan komt er een Hollandse Amerikaan en verteld ons dat we morgen om 07.00 uur verder op transport gaan naar Munster en daarna naar Holland. Er is grote blijdschap we kunnen het niet geloven,maar wij zijn in ieder geval flink op weg naar huis. Er wordt beweerd dat Rotterdam vrij is maar nog steeds geen bevestiging van officieele zijde Van slapen zal vannacht niet veel komen want we zijn in een soort school  ondergebracht waar geen bed of stroo is,maar dat is zo erg nog niet, hoofdzaak is we gaan naar huis. Ook zijn we plotseling beter geworden en wachten de morgen af met het bij werken van mijn dagboek en de weinige bagage een beetje te herzien.

Woensdag 25 April 1945
Na de nacht zo'n beetje gezeten en gelopen hebben begonnen we om een uur 05.00 al ons reisvaardig te maken Om 07.00 uur krijgen we erwtensoep en een beker goede chocolade heerlijk was dat. Er moet zo weinig mogelijk bagage mee genomen worden ,veel mensen moesten heel  wat achter laten ,wij niks want wij hadden niks en kunnen we dus ook niks achter laten. we krijgen er zelfs nog iets bij ,wat suiker en wat tabak Om 09.00 uur is het zover dat we in de auto's stapten en starten we op weg naar Munster.
Tjonge jongens wat reden die Amerikanen hard om 12.00 uur komen we aan in Mechelenbech even boven Munster. Nu worden we echt op z’n Amerikaanse manier ontluisd aan de lopende band. Na de ontluizing krijgen we koffie heerlijke soep en brood met jam, om half 2 lopen we naar het stationnetje en schepen we ons in met 36 man in een goederen wagon dat duurt ons wel wat te lang maar de stroom Hollanders en Belgen met Fransen is zo groot dat niet alles zo gauw kan gaan. In iedere wagon wordt een zak met cakes en kaas en vleeswaren gedeponeert, want het zal wel lang duren voor we weer wat krijgen. Eindelijk gaan we rijden om 16.00 uur op weg naar Holland. De jongens hebben de wagon versiert met groen en bloemen en oranje. De stemming is opgewekt Cees heeft een kistje opgeduikelt waar we op kunnen zitten. Enfin het is een tamelijk vervelende reis, geregeld stoppen want de lijn is nog niet helemaal in orde. We komen geweldige transporten tegen daar vele steden totaal zijn verwoest. We dachten voor donker de grens over zouden gaan maar zover komt het niet, tegen de avond steken we de Rijn waar de Amerikanen een noodbrug gelegd hebben. Jongens wat hebben die Amerikanen daar een prestatie geleverd over die rivier. We sukkelen verder en hangen en slaperig zo·n beetje de nacht door. Ook komen we voorbij een gevangenenkamp van allemaal Duitsers in de buurt van Krefeld.

Donderdag 26 April 1945
Al rijdende wordt het dag en doen we de deur van de wagon weer open waar we stil staan en Amerikaanse soldaten zijn gaat er een gejuig op. We zijn nog steeds op Duits grondgebied en gaan nu zuiderlijker naar Limburg. De Amerikanen hebben een hele nieuwe lijn aan moeten leggen wel krijgen we zo'n beetje honger want we hebben niets meer te eten. We duikelen een stukje brood op en rijden weer verder. Om even 15.00 uur naderen we en overschrijden de grens Nederland Duitsland. Nou jongens wat er in ons omging is niet te beschrijven. Gejuich van de bevolking en vanuit de wagons is geweldig,we schieten zo'n beetje vol in onze keel. In de wagon hadden we een harmonikaspeler die zijn beste beentje voorzet om ons te overstemmen. Nu zijn we in Kerkrade en rijden door naar Heerlen. Hier gaan we uit de trein stellen ons op de voet naar een kamp te gaan we komen met z'n allen Hollanders terecht in een patronaatsgebouw, waar we weer ontluist worden voor de derde keer. Na uren wachten krijgen we koffie 6 boterhammen en sigaretten daarna moeten we voor de dokter. We ontkleden ons en maar weer in de rij. We kunnen het haast niet meer uithouden van vermoeidheid en 2 slapeloze nachten ook dat is weer voorbij en de dokter zegt tegen mij dat ik scabius en schurft heb. Ik krijg met vele anderen een zalf behandeling en dan opzoek naar een slaapgelegenheid. Cees mijn maat is intussen onze bagage op gaan duikelen in het donker en we komen in een kamertje terecht waar nog geen mens is. Wij er in en sluiten de deur af, maar goed en wel we daar liggen komen er nog 8 a 10 man er bij maar allemaal behoorlijke jongens. We hebben ons nog nooit zo heerlijk gevoeld als hier ondanks de houten vloer. Velen slapen buiten in de open lucht de situatie is zo dat er waarschijnlijk nog niet op ons gerekend is want er zijn hier nog geen bedden te bekennen enz enz

Vrijdag 27 April 1945
We worden wakker voor het eerst na maanden weer in Holland te zijn. We  installeren ons zo'n beetje in die kamer en wassen en scheren ons en nu maar afwachten wat er gaat gebeuren. We horen geen goede   berichten uit Rotterdam wat onze stemming natuurlijk tempert ,we kopen appelen en krijgen koffie met 4 boterhammen de jongens delen de sigaretten en sigaren onder elkaar dus wat dit aan gaat hebben we het getroffen en zelfs beter als vele anderen in die benauwde grote zaal. Er staat weer een grote rij voor politioneel onderzoek dus daar moeten we ook weer aan geloven, het is intussen 13.00 uur geworden en gaan in de rij staan voor eten. Erwtensoep schaft de pot en het smaakt best. Een van onze jongens is opstap geweest en komt met een pan met pap terug de anderen willen niet achter blijven en delen blikjes vis en kersen en pruimen uit nog anderen heeft weer sigaretten. Helaas wij hebben niets om aan te bieden wij waren platzak maar dat vinden de anderen helemaal niet erg. Ja we hebben het nog hier niet zo kwaad getroffen zo praten we wat zitten en lopen zo'n beetje de middag door en slapen ook nu weer op de houten grond in de kamer. Een man is al weggegaan naar een andere stad 's avonds zijn we de straat op gegaan en hebben zowaar een glaasje bier gedronken. Wat een eigenaardig gevoel in je eigen land weer in een gewoon cafè weer als Hollander een mens beschouwd te worden.

Zaterdag 28 April 1945
Vroeg op gestaan en gewassen want op de houten vloer wordt op den duur wel hard om op te liggen .niet veel bijzonders te melden tot na de middag. We zijn Cees en Ik bij een sigarenwinkel naar de Engelse zender wezen luisteren naar eventueel nieuws uit Holland zo gezegd. Na het eten om 2 uur begint hier de sirene van de kolenmijn te loeien en blijft maar aanhouden ik denk aan lucht alarm, maar er wordt hier buiten iets over vrede en capitulatie gesmoest. De wildste geruchten dien de ronde. We gaan als wilden weer naar de radio luisteren. Maar moeten tot onze grote teleurstelling ervaren dat er nog niets van door de Engelse radio bekend is geworden. Maar er zal wel iets aan de hand zijn en morgen zullen we wel meer er ven horen, dan gaan we maar weer naar de kamer en d'r valt verders niets bijzonders voor.

Zondag 29 April 1945
De eerste Zondag in Holland. Ik sta vroeg op alles slaapt nog maar ik kan toch niet meer slapen. Ik zit een beetje te lezen enz.
Cees en ik gaan om 11.30 uur naar de Engelse zender luisteren maar veel komt er niet door dan alleen dat hitler op sterven ligt en dat er levensmiddellen in het westen uit geworpen zijn maar over de toestand nog niets is bekent. Er zijn vandaag veel van onze mensen naar Valkenburg ondergebracht en na een uur worden er weer namen afgelezen voor verder transport. Ik ben benieuwd of Cees en ik er ook bij zullen zijn. 's Middags zijn we een beetje de stad Heerlen in gewandeld en of er soms nieuws is. Maar we komen niets bijzonders te weten. De bevolking van Heerlen is wel aardig hier. Wat ons meevalt, we komen in gesprek met een paar mijnwerkers en vernemen zo het een en ander over de toestanden hier. Maar hier blijkt ook niet alles in kannen en kruiken te zijn.

Maandag 30 April 1945
De vlaggen hangen uit het is Prinsjesdag hier is het al bevrijd. Het is een feestelijk gezicht al die vlaggen weer te zien wapperen. We gaan vroeg op stap naar een zwembad om ons eens heerlijk te wassen,alleen jammer dat we geen schoon ondergoed meer hebben maar dat komt ook wel weer. Onderweg kunnen we haring en mosselen kopen, jongens wat is dat weer een traktatie, maar met dat al ben ik nu wel door al m'n geld heen en moeten we afwachten hoe dat nu weer moet of er soms bekenden van ons zijn onder gebracht.
Deze mensen zijn namelijk al langer hier dan wij. Echter we kunnen geen bekenden ontdekken en dan gaan we samen maar weer naar de kamer waar onze erwtensoep al klaar staat. Verders die avond geen bijzonderheden en gaan maar weer eens luisteren naar de Engelse zender bij de sigaren winkelier en hebben daar toch nog een gezellige avond, wel hoorden we daar dat Duitsland ook de capitulatie aan Rusland aangeboden heeft en hopen nu maar dat het gauw aangenomen wordt, vol verwachting gaan we nu morgen de eerste Mei tegemoet.

Dinsdag 1 Mei 1945
Nog geen nieuws betreffende capitulatie ook dat zal wel weer wat op zich laten wachten , wel moesten we vroeg opstaan omdat ons was aan gekondigt dat we allen uit Heerlen moesten weg wegens aankomst van nieuwe transporten we hadden ons op gegeven voor Brabant maar ongelukkig konden we niet mee, de administratie was hier bepaald niet in orde. Wel gingen we per vrachtauto naar Hoensbroek +/- 5 km hier vandaan.
Ik heb het hier bij deze mensen buiten gewoon goed getroffen bij zeer nette mensen, ik moest gelijk aan tafel komen en gelijk eten mij werd een kamer aangewezen met een echt bed, na een half jaar weer eens in bed te slapen mijn ondergoed is fijn gewassen en ik heb zolang kleding van de heer des huizes aan mogen trekken. Wat een genot en een gunst om weer als mens te leven en behandeld worden. Cees mijn maat ligt vlak naast mijn adres dus kunnen we toch contakt met elkaar houden. 's Middags zijn we het dorp in geweest om eens te informeren naar vervoersgelegenheid naar bij voorbeeld Brabant, want we willen zo dicht mogelijk bij huis zien te komen 's avond  ben ik bij Cees op bezoek geweest en later is Cees op bezoek bij mij geweest en zijn we later Cees met mij mee gegaan om naar de Radio berichten te luisteren om half 12. 's Avonds stapte ik het bed in en voelde me als een koning te rijk .

Woensdag 2 Mei 1945
Heerlijk uit geslapen en lekker gegeten en echte koffie gedronken zou men haast geneigd zijn hier te blijven maar thuis ach dat trekt zo geweldig aan je. Wij zijn Cees en ik naar het raadhuis en politiebureau geweest om onze papieren in orde te laten maken. We krijgen  hoe langer meer de indruk dat de regeling betreffende ons nog niet in kannen en kruiken is hoor, maar wegkomen dat doen we.
We horen voor de radio dat Hitler nu toch dood is en dat er thans schepen met levensmiddelen naar Rotterdam vervoerd worden wat weer een kleine geruststelling is. Na de middag hebben we distributiebonnen gehaald in de avond ook wat gekaart en lekker gegeten.

Donderdag 3 Mei 1945
De radio meldt steeds meer voedsel afwerpen voor Holland. Vele Duitsers geven zich over. We moeten weer voor onze papieren op stap en zijn 's middags naar Heerlen geweest. Eindelijk hebben we  ze dan te pakken gekregen toen gelijk opzoek naar een vervoers gelegenheid, maar dat faalde voorlopig  toch worden  we overal  goed ontvangen  maar we komen waarschijnlijk niet eerder weg als begin volgende week. Zaterdag moeten we bij een ondernemer terug komen voor nadere gegevens. We zijn nog bij die twee oudjes  geweest van de sigarenwinkel en we moesten beloven dat we direct zouden schrijven als we in Rotterdam aan kwamen. Cees is s'avonds bij mij op visite geweest en hebben zeker een gezellige avond gehad.

Vrijdag 4 Mei 1945
's Morgens naar het politiebureau en bevolkingsbureau weer om voor onze papieren in orde te laten maken maar nu zijn we toch geloof ik helemaal klaar. Het is slecht weer en we zitten maar een beetje bij de radio. Ik rook maar sigaretten de kostbaas zijn werkelijk reuze luitjes. We horen steeds het zelfde voor de radio, dat zoveel moffen zich overgeven en dat er zoveel voedsel word uit gegeven en afgeworpen word met vliegtuigen. Het kan haast niet langer meer duren wij verlangen zo naar huis en dan denken we er sterk over hoe goed we het hier ook hebben toch maar op eigen gelegenheid opstap te gaan. Na de middag gaan we een eindje lopen de straat op en op onze weg is weer een auto onderneming, maar ook weer mis om mee te rijden. We komen bij een bioscoop aan en stappen naar binnen de titel is "Storm over Rusland", die film is een geweldige propagandafilm over Rusland. Ik ben blij dat mijn vrouw die film niet ziet tjonge wat een gruwelfilm. Wij hebben in Duitsland heel wat meegemaakt, maar zoiets hebben we nog nooit gezien. Totaal onder de indruk komen we daar om 8 uur vandaan en gaan naar huis, koffie drinken. We horen voor kwart over 8 de oranje Zender en zetten ze hem zelf weer af want plotseling begint de sirene van de mijn Emma te loeien en horen we schieten en schreeuwen en vlaggen worden uitgestoken. Wij gauw de radio weer aan en eindelijk horen we dan het woord waar we jaren naar verlangd hebben: HOLLAND IS VRIJ.
Wij feliciteren elkaar en onze gedachten is natuurlijk weer aan thuis. We gaan er eens op uit voor een vervoersgelegenheid maar in zo'n chaos in het stadje Hoensbroek is er geen doen aan maar in ieder geval gaan we morgenochtend op stap. Hoe dat zullen we nog wel zien. Mijn kostvrouwzit tot half 3 's nachts mijn goed in orde te brengen. Zij zegt ik mag u toch zeker niet als een schobbert naar Rotterdam laten gaan. Wij brengen de tijd door met 2 enorme vlaaikoeken zo groot als een hele grote gebaksschaal te verorberen welke onze kostbaas op het laatst heeft gebakken. We kunnen niet meer, ik maak mijn rugzak - ransel, nog van de Duitsers over gebleven - in orde en stap daarna mijn bed in.

Zaterdag 5 Mei 1945
Ik heb vannacht geen oog dicht kunnen doen ben toen maar om 6 uur opgestaan en kon haast niets doen van de zenuwen om kort te gaan. Na een kort afscheid van de fam. Offermans onze grote dank aan deze mensen is het met een paar woorden niet goed te maken wat zij voor ons allemaal hebben gedaan. Om 9 uur in de morgen gingen we opstap we stapten op de  tram naar Sittard welke net een aankomt en zijn even later al weer 8 km verder. We stapten uit en met groot geluk kunnen we met een auto mee naar Roermond wat we pas na een paar uur bereiken. En weer hebben we mazzel! Direct op een vrachtwagen naar Horst even buiten Venlo. We drinken koffie in een cafeetje en denken dat het nu wel met het geluk gedaan zal zijn daar we nu niet op een hoofdweg zijn.
Na 2 minuten lopen staat er een wagen langs de kant en we vragen het de chauffeur waar naar toe Eindhoven zegd hij jongens ,nou wat zit dat mee vandaag overal waar we langs komen is het een feestvreugde van  belang. We komen om 4 uur in Eindhoven aan en hoorden dat er voor half 6 een trein naar den Bosch gaat, dus op naar Vucht waar Cees kennissen heeft wonen dat we vannacht wel onderdak zullen kunnen krijgen wat ook inderdaad is geschied. De ontvangst is niet zo buitengewoon maar veel mensen zijn ziek geworden, enfin we gaan naar bed en trekken ons verders nergens meer wat van aan zo moei dat we zijn.

Zondag 6 Mei 1945
We gaan weer vroeg op stap en na een uurtje lopen kunnen we met een luxe wagen mee rijden naar Tilburg waar we om 10 uur al aankomen daar hoorden we dat de trein naar Breda over een half uur gaat naar Breda, maar nog 50 km van huis. Jongens wat komen we nu dicht bij huis. In de trein gezeten hoorden wij dat het uitgesloten is om naar Rotterdam te komen. We vinden in de trein een militair bereid een krabbeltje mee te geven wat we natuurlijk graag doen voor thuis. In Breda heeft Cees weer kennissen die vrijer zit vol met die gasten waar we gastvrij onthaal vinden we eten heerlijk middag eten met pudding na. Jammer genoeg kunnen we er niet blijven slapen maar de juffrouw zal toch voor onderdak zorgen. We gaan na de echte thee eens op zoek naar het repatrieerings bureau, maar moeten wegens de Zondag morgen terug komen.

Maandag 7 Mei 1945
Vanaf Breda gingen we met een vrachtauto via Utrecht richting Haarlem en door de bevolking goed ontvangen. Maar de mensen hadden zelf niets en toch kregen we enkele boterhammen daar hebben we wat tabaks bladeren en wat suiker achter gelaten meer konden wij ook niet meerdoen.

Dinsdag 8 Mei 1945
Van Haarlem daar gelift met een andere auto naar Den Haag wat niet zo makkelijk was om er een te pakken te krijgen er reden nog niet zoveel auto's.

Woensdag 9 Mei 1945
De laatste dag vanaf den Haag met paard en wagen naar Rotterdam wat 4 uur geduurd heeft de thuis komst was enorm. Om 13 .00 uur op 9 Mei 1945 met veel emoties. Onze zoons waren even niet thuis maar kwamen wat later van een eetzaaltje terug waar ze pap konden krijgen van de kerk op de Mathenesserdijk vlak bij de Grote Visserijstraat. Hier eindigd het dag boek bij thuiskomst in Rotterdam.

Dagboek van Aart Hendrik Everts Geb: 3 Jan: 1908 overleden 12 Juli 1958